Alpy Apuańskie – Mt. Pisanino – Carsica

Wkład Polaków w eksplorację jaskiń w rejonie na północ od Mt. Pisanino

Niewielki rejon krasowy o obszarze około 0,5 km², położony na północ od Pisanino, był od dawna przedmiotem zainteresowań włoskich speleologów. Pierwsza publikacja na temat jaskiń w tym rejonie ukazała się W 1914 roku a autorem był G. Merciai. Opisał on w swojej pracy 10 jaskiń i to nie najgorzej zrobił, bo 8 z jego jaskiń dało się później zidentyfikować i odnaleźć. Najgłębszą jego jaskinią była Buca della Speluca. Udało mu się w tej jaskini zejść około 16-cie metrów, a pozostałe 73 m namierzył opuszczoną liną. Podobnie pomierzył też inne dwie około 30 m studnie.

W 1965 roku pojawili się w tym rejonie florentczycy z Gruppo Speleologico Fiorentino i zaczęli dość systematycznie przeglądać okolicę. Powtórnie trafili na jaskinie opisane przez Merciai’a (8 jaskiń), – ale też odkryli następne nowe jaskinie (18. jaskiń). Wyniki swej pracy oczywiście opublikowali a do każdej jaskini zrobili opis, plan i przekrój i nawet dodali pomiary temperatury i wilgotności mierzone na różnych głębokościach, w różnych porach roku..

Do roku 1983 w rejonie na północ od Pisanino prawdopodobnie działało niewiele grup. Świadczą o tym napisy przy niektórych otworach jaskiń jak i relacje ustne Włochów.

Włosi z Gruppo Speleologico Imperiese oznaczyli w tym rejonie kilka otworów jaskiń. Prawdopodobnie celem ich oznaczenia było zarezerwowanie ciekawszych problemów i zniechęcenie przyszłych eksploratorów. I tak np. – GSI-1 ma bardzo mały otwór z wyraźnym wywiewem i jest pewne, że nikt w tej jaskini eksploracji nie mógł podjąć. Inaczej rzecz się przedstawia z CSN. Ta niezidentyfikowana do tej pory grupa prowadziła w latach 1981 – 82 systematyczną działalność eksploracyjną okolic Pisanino , o czym świadczą napisy przy otworach jaskiń. Odkryli oni i wyeksplorowali szereg avenów na wschód i północ od Pisanino. W ich jaskiniach” eksploracja jest praktycznie zakończona a pozostawione spity świadczą o fachowości.

Polacy, na północ od Pisanino pojawili się po raz pierwszy w 1983 r. I wyprawa rekonesansowa była zorganizowana przez AKSIA i liczyła tylko 4 osoby. Rejon był wspaniały! Olśniła nas wtedy obfitość zjawisk kasowych i sami nie wiedzieliśmy od czego zacząć, bo każdy chciał sprawdzić znaleziony przez siebie problem. Praktycznie nie wiedzieliśmy nic o tym rejonie, z wyjątkiem mglistego wspomnienia jakiegoś tam zdjęcia z włoskiego albumu i zdania Miszy¹, że: „tu pod Mt. Pisanino florentczycy, w latach 60-tych odkryli dużo studni” – i koniec. Mieliśmy nadzieję, że w tych studniach nie wszystko dobrze sprawdzili i że nam uda się ewentualnie przedostać niżej (to udało się w 6-ciu przypadkach), a może jeszcze coś odkryć. W 1983 roku szukaliśmy za wszelką cenę własnej, polskiej jaskini (patriotyzm ?) ale tez ulegaliśmy pokusie dużych otworów, oczywiście wcześniej znanych.

Wyprawę w 1984 roku zorganizował już Katowicki Klub Speleologiczny Liczyła ona 8-miu członków i miała na celu systematyczne rozpoznanie rejonu, opisanie jaskiń, zrobienie ich planów, przekrojów i zrobienie napisów przy otworach, gdyż nadal nie można było dotrzeć do źródeł wiedzy o tym rejonie. I tak po dwóch sezonach pracy opisaliśmy 52 jaskinie, z czego 8 odkrył Merciai, 9 GSF, 4 GSI, 1 CSN, a 30 my. Należy tu dodać, ze nie opisaliśmy wszystkich jaskiń w tym rejonie. Okazało się przy tym, że nasza praca przy opisie jaskiń już znanych nie była aż taka bezcelowa, gdyż poprzednie opisy a szczególnie plany i przekroje, delikatnie mówiąc, niezbyt były precyzyjne.

Największym sukcesem wyprawy w 1984 roku było odkrycie jaskini 25 (nazwanej przez nas Buca del Malachite² – od znalezionego w jaskini malachitu) – najgłębszej w rejonie i co najważniejsze posiadającej mały, bo mały ale ciek wodny. Jaskinia jak na warunki miejscowe rozwija się wspaniale i nie tylko my wiązaliśmy z nią duże nadzieje. Niestety rok 1985 przyniósł rozczarowanie i nawet najbardziej zawzięte wpełzywanie w wąskie szczeliny nic nie dało. „Nic” – nie wiem czy to takie trafne określenie, bo mówi się że w eksploracji wynik negatywny też jest wynikiem … ale czy cieszy? no, nie wiem? mnie nie! Ale ważne jest to, ze zostało zrobione barwienie wody i ten do tej pory nieprzynależny do żadnego wywierzyska rejon, znajdzie swego pana. Na razie nie są nam znane wyniki barwienia. Inne problemy w rejonie również szybko się skończyły i zdecydowaliśmy się na zakończenie działalności.

Wyjeżdżaliśmy z Gorfigliano z łezką w oku. Zdążyliśmy trochę poznać już te kąty, trochę ludzi, którzy już przywykli do naszego corocznego pobytu. Zaprzyjaźniony z nami Pasterz, mimo wszystko, życzył nam powrotu pod Pisanino!

Literatura

1. A. Antkiewicz-Hancbach, K. Hancbach, 1984 – z dedykacją dla uczestników wyprawy „Apuany 84”, „Meander” N. 8, 26–33.
2. De Sio F., Chiancone M., 1965 – Elenco catastale delle grotte della Toscana dal n. 184 al n. 328, „Atti VI Convegno Speleologia Italia Centro-Meridionale”, Firenze, 206-215.
3. Gianotti R. Prelovsek. V. 1978 – Terzio estratto dell’elenco catastale delle grotte della Toscana, dal n. 329 al n. 600, Pubblicazione della Federazione Speleologica Toscana col patrocino della Regione Toscana, Firenze, 18-20, 10, i Tav. I.
4. Merciai G. 1914 – Sopra alcune cavita carsiche del Monte Pisanino (Alpi Apuane), w „Mondo Sotterraneo”, 10 (4-6): 61-70.
5. Prelovsek V. Utili F. 1973. – Il carsismo delle pendici nord del Monte Pisanino, Bollettino Notiziario N. 1 della Sezione Fiorentina del C.A.I.
6. Sivelli M. 1983 – Monte Tambura Monte Pisanino, „Sottoterra” N. 66, 12-14.
7. Sivelli M. 1984 – Esplorazioni polacche sul M. Pisanino, „Sottoterra” N. 68, 10-13.
8. Szczygieł I. 1983 – Rekonesans w cieniu Monte pisanino, „Meander” N.7, 41-49.
9. Zajusz M. 1983 – Z cyklu kolejna wyprawa, „Meander” N. 7, 35-40.

W tym miejscu chcielibyśmy podziękować, również w imieniu Kolegów z Gruppo Speleologico Bolognese, wszystkim uczestnikom kolejnych wypraw za ich pracę, którą przyczynili się do lepszego poznania jaskiń w rejonie na północ od Pisanino. Podziękowania składamy kolegom: Henrykowi Freyowi, Mariuszowi Michalakowi, Leszkowi Pacule, Ryszardowi Spirzakowi, Waldemarowi Styrnie, Ireneuszowi Szczygłowi, Zenonowi Trzęsickiemu z Katowickiego Klubu Speleologicznego, oraz Krzysztofowi Dudzińskiemu, że Speleoklubu Tatrzańskiego i Marcinowi Zajuszowi z Akademickiego Klubu Speleologii i Alpinizmu. Dziękujemy również kierowcy dwóch wypraw Janowi Stokłosie.

¹ Michele Sivelli

² Abisso della Malachite [nowa nazwa dopasowana według włoskich zasad nazewnictwa]

Autorka: Anna Antkiewicz-Hancbach

Artykuł opublikowany w: Meander 1985, 10, s. 58-62

II-gi artykuł na temat wyprawy Apuany 1985 Więcej… Opis wypraw Apuany 1985 Więcej… Wyniki barwienia wody w Abisso della Malachite znajdują się w opisie wyprawy Apuany 1985 Więcej…